Katowice - tablica upamiętniająca komendantów AK Okręgu Śląskiego "Serce"

Katowice - tablica upamiętniająca komendantów AK Okręgu Śląskiego "Serce"

Położenie: Tablica znajduje się wewnątrz kościoła Kazimierza Królewicza
ul. Skłodowskiej-Curie 20

Rok: XI 1998

Napis: KOMENDANCI/ ARMII KRAJOWEJ/ OKRĘGU ŚLĄSKIEGO "SERCE"/ por. JÓZEF KOROL "STAROSTA"/ por. JÓZEF SZMECHTA "HUTNIK"/ gen. HENRYK KOWALÓWKA "OSET"/ ppłk. PAWEŁ ZAGÓROWSKI "MACIEJ"/ gen. ZYGMUNT JANKE "WALTER"/ PROWADZILI ŻOŁNIERZY DO BOJU/ W LATACH 1939-1945/ WIERNI HASŁU "BÓG HONOR OJCZYZNA"./ W HOŁDZIE KOMENDANTOM, WSPÓŁTWÓRCOM PODZIEMNEGO PAŃSTWA/ W ROKU 80 ROCZNICY/ ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI/ ŚWIATOWY ZWIĄZEK/ ŻOŁNIERZY ARMII KRAJOWEJ/ OKRĘG ŚLĄSKI/ WOJEWODA KATOWICKI/ MAREK KEMPSKI/ LISTOPAD 1998r.

Józef Korol (18 XII 1900 - 27 VIII 1940), urodził się w Strzelcach Opolskich, gimnazjum ukończył w Opolu. W 1919 r. rozpoczął studia prawnicze we Wrocławiu, które jednak w 1920 r. przerwał z uwagi na zaangażowanie w akcję plebiscytową. W III 1921 r. bojówkarze niemieccy zabili jego ojca i ciężko pobili brata. Wziął udział w III powstaniu śląskim, a po jego zakończeniu przeniósł się do Świętochłowic. Studia prawnicze ukończył w w 1927 r. w Krakowie na UJ. W tym samym roku został wicestarostą Świętochłowic, a od 1931 r. starostą Tarnowskich Gór. Aktywnie działał w Związku Powstańców Śląskich, Związku Akademików Górnoślązaków, Narodowego-Chrześcijańskiego Zjednoczenia Pracy i harcerstwa. Za swą antyniemiecką postawę został wpisany na listę Polaków, przeznaczonych do likwidacji. W IV 1939 r. został wiceprezydentem Chorzowa. W X 1939 r. rozpoczął tworzenie struktur SZP, a później ZWZ, którego został komendantem. Zginął podczas próby aresztowania w willi Lusia w Wiśle Jawornik. Jego śmierć znacznie osłabiła działalność ZWZ i przekreśliła przygotowania do kolejnego powstania.

Józef Szmechta (16 II 1900 - 17 VII 1942), urodził się w Nowej Wsi Królewskiej pod Opolem. Walczył w III powstaniu śląskim w grupie Wawelberg. Po śmierci Józefa Korola objął dowództwo nad Śląskim Okręgiem ZWZ. Został aresztowany 18 XII 1940 r. i ostatecznie zgilotynowany w Berlinie wraz z innymi działaczami antyhitlerowskimi.

Henryk Kowalówka (5 I 1897 - 2 VI 1944), urodził się w Brzezince, uczył się w Jaśkowicach i Krakowie. W 1913 r. wstąpił do Związku Strzeleckiego. W latach 1914-1917 służył w 5 pułku piechoty Legionów. Po kryzysie przysięgowym znalazł się w wojsku austro-węgierskiej i walczył na froncie włoskim, skąd uciekł. Ukrywając się w okolicach Kielc włączył się do prac w ramach POW. Od 1918 r. w armii polskiej, walczył w wojnie z bolszewikami. W czasie kampanii wrześniowej dowodził Ośrodkiem Zapasowym 23 Górnośląskiej Dywizji Piechoty. W XI 1939 r. został komendantem Podokręgu SZP-ZWZ w Zagłębiu Dąbrowskim, a w 1941 r. komendantem Okręgu Śląskiego ZWZ. Od II 1942 r. dowodził Okręgiem Poznańskim AK. Aresztowany przez gestapo na skutek zdrady w I 1944 r. Stracony w obozie w Żabikowie, awansowany pośmiertnie na generała brygady.

Paweł Zagórowski (4 I 1896 - 20 III 1946), urodził się we Lwowie, tam też uczęszczał do gimnazjum. Należał do Związku Strzeleckiego. Od VIII 1914 r. służył w 5 pp. Legionów Polskich. Od 1918 r. w Wojsku Polskim, awansował na podporucznika. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W latach 1930-1932 studiował w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie uzyskując tytuł oficera dyplomowanego. Od 1935 r. w stanie spoczynku. Od 1938 r. pracował jako kierownik komórki wojskowej, a potem dyrektor administracyjny w PZL w Mielcu, gdzie zamieszkał. Był także kierownikiem bezpieczeństwa i zadań specjalnych w zakładach zbrojeniowych COP-u. 12 IX 1939 r. skierowany do Tarnowa w celu stworzenia siatki dywersyjnej. Został mianowany kierownikiem Wydziału Wojskowego Okręgu Kraków Organizacji Orła Białego. Organizował struktury podziemne w Krakowie i Łodzi. W 1942 r. awansowany do stopnia podpułkownika, a w V tego roku został komendantem Okręgu Śląskiego AK. Z powodu choroby we IX 1943 r. odwołany ze stanowiska. W czasie powstania warszawskiego był szefem sztabu i zastępcą komendanta Obwodu V Warszawa - Mokotów. Po upadku powstania znalazł się w niemieckiej niewoli. Zmarł w szpitalu w Niemczech.

Zygmunt Walter Janke (21 II 1907 - 25 II 1990), urodził się w Chojnach (obecnie Łódź-Górna), w 1927 r. zdał w Pabianicach maturę i wtedy też wstąpił do Wojska Polskiego. Ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej – Komorowie i Szkołę Podchorążych Artylerii w Toruniu. W latach 1936-1939 uczył się w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie, po ukończeniu której awansował na kapitana. W czasie kampanii wrześniowej był oficerem operacyjnym Kresowej Brygady Kawalerii. 27 IX 1939 r. dostał się do niemieckiej niewoli, z której udało mu się uciec. Działał w strukturach SZP, ZWZ i AK. W latach 1940–1943 był szefem sztabu Okręgu Łódź ZWZ-AK, w latach 1943–1945 szef sztabu, a później komendant Okręgu Śląskiego AK. Po wojnie rozpoczął pracę jako nauczyciel języka angielskiego i matematyki w Pabianicach. W 1949 r. został aresztowany przez UB i po długim śledztwie skazany w 1952 r. na podwójną karę śmierci, zamienioną na dożywotnie więzienie.Karę miał odbywać ze Wronkach. Zwolniony z więzienia w 1956 r. a rok później zrehabilitowany. Ponownie rozpoczął pracę w szkole i harcerstwie, z których musiał z powodu szykan zrezygnować. Do 1977 r. pracował jako inspektor sprzedaży w firmie INCO. Ukończył historię na Uniwersytecie Łódzkim, doktoryzował się w 1975 r. Zmarł w Pabianicach.

Źródło:

  • http://www.strzelecopolski.pl/artykul/smierc-w-willi-lusia
  • https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Szmechta
  • https://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Kowal%C3%B3wka
  • http://www.dws-xip.pl/PW/bio/z8g.html
  • https://www.facebook.com/muzeummiastapabianic/posts/1373566802668058/

 

b_150_100_16777215_00_images_slaskie2_katowice_ak_serce.JPG