Racławice - Janowiczki - teren historycznej bitwy

  • Drukuj
Szczegóły
Utworzono: czwartek, 29, maj 2014 14:05
Poprawiono: czwartek, 29, maj 2014 14:05
Opublikowano: czwartek, 29, maj 2014 14:05
Odsłony: 4561

Racławice - Janowiczki - teren historycznej bitwy

Położenie: Racławice, gmina Racławice, powiat miechowski, województwo małopolskie.


Rozporządzeniem prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 14 IV 2004 r. uznano za pomnik historii "Racławice-teren historycznej Bitwy Racławickiej". Celem było "zachowanie unikatowych wartości historycznych, przestrzennych, materialnych i niematerialnych, symbolizujących wiarę społeczeństwa w możliwość ocalenia państwowości I Rzeczypospolitej,a przez wyróżniający się udział chłopów jednoczący wszystkie stany w obronie sprawy narodowej w 1794 r." Granica zespołu zabytkowego obejmuje: rozłogi wsi Racławice, Dziemierzyce i Janowiczki o powierzchni
520 ha.

 

b_150_100_16777215_00_images_malopolskie4_plan.JPG

 

Na wzgórzu Zamczysko usypano pomnik w formie 10 metrowej piramidy ku czci Tadeusza Kościuszki. Idea przedsięwzięcia zrodziła się podczas manifestacji niepodległościowej 15 X 1917 r. Prace przy sypaniu kopca rozpoczęto w 1926 r. a ukończono w 1934. 

 

b_150_100_16777215_00_images_malopolskie4_janowi_kopiec.JPGb_150_100_16777215_00_images_malopolskie4_janowi_kopiec2.JPGb_150_100_16777215_00_images_malopolskie4_janowi_kopiec3.JPG

 

Napis: W TYM MIEJSCU/ 360 LAT TEMU/ POD RACŁAWICAMI/ WALCZYŁ/ LUD POLSKI/ POD WODZĄ/ WIELKIEGO POLAKA/ TADEUSZA KOŚCIUSZKI/ O WOLNOŚĆ/ I NIEPODLEGŁOŚĆ OJCZYZNY/ 4.IV.1794 4.IV.1954

Badania archeologiczne na wzgórzu wykonane w 1980 r. doprowadziły do odnalezienia fragmentu fosy i muru obwodowego grodu. Były to mury średniowiecznego zamku rycerskiego, zbudowanego przypuszczalnie tylko do zabezpieczenia drogi wiodącej tędy w średniowieczu. Gród ten został prawdopodobnie rozebrany w XVII wieku.

 

b_150_100_16777215_00_images_malopolskie4_janowi_grodz.JPG

 

Dwór w Janowiczkach znajduje się u podnóża góry Zamczysko. Powstał wraz z otaczającym parkiem na przełomie XVIII/XIX w. Jego ostateczna forma zachowana do dnia dzisiejszego pochodzi z czasów ostatniej przebudowy ok. 1930 r. W połowie XV w. właścicielami wsi zostali Potoccy herbu Szreniawa. Później wielokrotnie zmieniali się właściciele. Ostatnim właścicielem budynku (1936 - 1945) był Bronisław Preuffer. 

 

b_150_100_16777215_00_images_malopolskie4_janowi_dwor.JPG

 

W parku dworskim rośnie stara lipa, licząca ponad 300 lat, pod którą, jak głosi legenda, Tadeusz Kościuszko odpoczywał po bitwie, posilał się i rozmawiał z chłopami. Nieopodal znajduje się zabytkowa drewniana kapliczka zbudowana po 1848 roku w miejscu nieistniejącej dziś mogiły kosynierów.

 

b_150_100_16777215_00_images_malopolskie4_janowi_lipa.JPG

 

W najbliższym sąsiedztwie dworu znajduje się mogiła kosynierów z pamiątkową tablicą.

Napis: MOGIŁA POLEGŁYCH/ W BITWIE/ 4 KWIETNIA 1794 R.

 

b_150_100_16777215_00_images_malopolskie4_janowi_grob.JPG

 

głaz

Napis: Dnia 16 sierpnia 2002 r./ Papież Jan Paweł II/ podczas ostatniej pielgrzymki/ do Ojczyzny/ ucałował ziemię pobraną/ z pól bitewnych Racławic.

oraz pomnik

Napis: NA TYCH POLACH/ 4 KWIETNIA 1794 ROKU/ WOJSKA POLSKIE/ I ODDZIAŁY POWSTAŃCZE/ CHŁOPÓW KOSYNIERÓW/ POD DOWÓDZTWEM/ NACZELNIKA/ POWSTANIA NARODOWEGO/ TADEUSZA KOŚCIUSZKI/ ROZBIŁY PRZEWAŻAJĄCE/ SIŁY WOJSK CARSKICH./ W WALCE ODZNACZYŁY SIĘ/ SZCZEGÓLNIE POWSTAŃCZE/ ODDZIAŁY CHŁOPÓW/ KTÓRE BOHATERSKIM/ CZYNEM UDOWODNILI/ ŻE STALI SIĘ PEŁNOPRAWNYMI/ OBYWATELAMI/ PAŃSTWA POLSKIEGO

 

b_150_100_16777215_00_images_malopolskie4_janowi.JPG

 

Pomnik Bartosza Głowackiego został odsłonięty 22 V 1994 r. podczas święta ludowego oraz obchodów 200 rocznicy Insurekcji. Autorem odlanego w brązie pomnika był prof. Marian Konieczny. Ma on 10,5 m wysokości i waży 9,3 ton. Przedstawia Bartosza Głowackiego wdzierającego się na rosyjską armatę. W prawej ręce trzyma kosę ustawioną na sztorc, a w lewej czapką, którą według podania zgasił lont. Pod pomnikiem umieszczono tablicę inskrypcyjną.

Napis: WOJCIECHOWI BARTOSZOWI/ GŁOWACKIEMU/ CHŁOPSKIEMU BOHATEROWI/ BITWY POD RACŁAWICAMI/ W DNIU 4 KWIETNIA 1794 R./ W 200 ROCZNICĘ/ INSUREKCJI/ KOŚCIUSZKOWSKIEJ/ NARÓD / 22 MAJA 1994

 

b_150_100_16777215_00_images_malopolskie4_janowi_glowac.JPGb_150_100_16777215_00_images_malopolskie4_janowi_glowa2c.JPG

 

Niedaleko pomnika znajduje się willa Walerego Sławka, premiera rządu polskiego w latach 1930, 31 i 35. Dom wraz z parkiem zostały mu przekazane 5 VII 1935 r. Zbudowana została w duchu modernizmu.

 

b_150_100_16777215_00_images_malopolskie4_janowi_willa.JPG

 

Na skrzyżowaniu dróg z Janowiczek do Dziemięrzyc stoi drewniany krzyż. Widoczny jest on na obrazie "Panorama Racławicka". Z tego miejsca Wojciech Kossak i Jan Styka  szkicowali teren do swego obrazu. Stary krzyż uległ zniszczeniu, obecny pochodzi z 1986 r. 

 

b_150_100_16777215_00_images_malopolskie4_krzyz_styki.JPG

 

W pobliskich Dziemięrzycach znajduja się mogiły kosynierów opisane tutaj

Źródła:

  • http://www.raclawice.pl/index.php?option=18&action=articles_show&art_id=490&menu_id=444&page=276&page_no=0
  • http://www.infor.pl/dziennik-ustaw,rok,2004,nr,102/poz,1060,rozporzadzenie-prezydenta-rzeczypospolitej-polskiej-w-sprawie-uznania-za-pomnik.html
  • tablice informacyjne