Lwów - cmentarz Obrońców Lwowa (Ukraina)

Szczegóły

Utworzono: sobota, 19, lipiec 2014 21:23

Poprawiono: niedziela, 05, sierpień 2018 17:52

Opublikowano: sobota, 19, lipiec 2014 21:23

Odsłony: 5402

Lwów - cmentarz Obrońców Lwowa (Ukraina)

Położenie: część Cmentarza Łyczakowskiego

Rok: 1924

Na mocy tajnego traktatu zawartego w Brześciu Litewskim pomiędzy Austrią, Niemcami a Ukraińcami, zaborcy odstępowali im część Podlasia i Ziemię Chełmską a także Galicję Wschodnią. 18 X 1918 r. powołano do życia Ukraińską Radę Narodową, która proklamowała utworzenie państwa ukraińsiego ze stolicą we Lwowie, który w tym czasie zamieszkały był głownie przez Polaków. 20 X rada Miejska Lwowa ogłosiła przyłączenie Galicji Wschodniej do powstającej Polski. W nocy z 31 X na 1 XI oddziały ukraińskie rozpoczęły próbę opanowania kluczowych punktów miasta. Akcja ta spotkała się z silnym oporem ze strony polskiej. Do obrony Lwowa stanęła głównie młodzież, szczególnie związana z harcerstwem. Młodzież walczącą o polskość Lwowa nazwano Orlętami, gdyż 25 % walczących obrońców nie miała skończonych 18 lat. Najmłodszymi ofiarami walk byli: Jerzy Bitschan lat 14 († 20 XI na Cmentarzu Łyczakowskim), Adam Michalewski lat 14 (rozstrzelany przez Ukraińców 15 XI), Tadeusz Jabłoński lat 14 († 17 XI podczas ataku na Szkołę Kadecką) i Remigiusz Wojciechowski lat 14 (zamordowany w niewoli). Dzięki odsieczy zorganizowanej w Krakowie i Przemyślu udało się wyprzeć Ukraińców z miasta z końcem XI 1918 r. W III 1919 r, kolejna odsiecz pod dowództwem Wacława Iwaszkiewicza rozerwała pierścień okrążenia.

Już w XI 1918 r. na terenie Cmentarz Łyczakowskiego od strony Pohulanki zaczęto grzebać poległych obrońców. Latem 1919 r. sufragan lwowski bp Władysław Bandurski poświęcił teren przeznaczony pod cmentarz wojskowy. Rozpisany w 1921 r. przez Towarzystwo "Straż Mogił Polskich Bohaterów" konkurs na projekt zagospodarowania cmentarza wygrał Rudolf Indruch. Był wówczas studentem V roku Wydziału Architektury Politechniki Lwowskiej oraz uczestnikiem walk o Lwów. W V 1925 r. odsłonięto pomnik Lotników Amerykańskich, w XI 1925 poświęcono kaplicę. W X 1932 r. oddano katakumby, a Łuk Chwały złożony z 12 kolumn odsłonięto 11 XI 1934 r. W 1938 wzniesiono pomnik Piechurów Francuskich. Wybuch II wojny światowej uniemożliwił zbudowanie od strony Pohulanki bramy wejściowej, która miała być zwieńczona rzeźbą orlicy tulącej pisklęta oraz obudowa betonowymi opaskami 1500 ziemnych mogił i zamiana krzyży drewnianych na kamienne.

Cmentarz bez zniszczeń przetrwał lata 1939-1944 r. Gdy Lwów znalazł się w rękach sowieckich rozpoczęło się barbarzyńskie niszczenie nekropolii i zacieranie śladów polskości. Zwożono tu odpady i śmieci. 25 VIII 1971 r. sowieckie czołgi zrównały z ziemią groby obrońców, spychaczami zburzono kolumnadę. Pomnik Chwały ostrzelano pociskami. W 1975 r. zniszczono skrzydła katakumb i przebudowano je na zakład kamieniarski. Obok kaplicy funkcjonował magazyn złomu, a część północna cmentarza została zniszczona, gdyż przez jej teren przeprowadzono drogę. Dopiero upadek komunizmu dał nadzieję na uratowanie nekropolii. Pierwsze prace rozpoczęli w V 1989 r. pracownicy "Energopolu". Proces ten został jednak przez stronę ukraińską w IV 1990 r. zerwany i wznowiony w XI 1990. Prace osłabły w 1992 r. W 1994 r. powstało Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Wojskowymi. Współpraca z władzami ukraińskimi układała się bardzo źle, gdyż strona ukraińska nie dotrzymywała umów w sprawie odbudowy cmentarza. Szczególnie skandaliczna była samowolna zamiana napisu na płycie głównej, kryjących 5 nieznanych obrońców miasta.

W walkach we Lwowie po stronie polskiej do 22 XI 1918 uczestniczyło 6022 osób. Zginęło lub zmarło od ran 439 żołnierzy i członków wojskowej służby sanitarnej, w tym 12 kobiet. 120 poległych było uczniami, a 76 studentami wyższych uczelni. 29 poległych należało do sił odsieczy miasta pod dowództwem ppłk. Michała Karaszewicza-Tokarzewskiego

Kaplica

Kaplica Obrońców Lwowa ,stoi na szczycie wzniesienia zastąpiła pierwotną drewnianą, wzniesioną na miejscu obecnego Pomnika Chwały. Zaprojektował ją Rudolf Indruch, wybudował ją w latach 1922-1924 inż. K. Weiss. Na ołtarzu znajduje się figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus - rzeźba artystki rzeźbiarki Luny Drexlerówny. W 2010 r. kaplicę przyozdobiono dwoma witrażami wykonanymi w krakowskiej pracowni prof. Józefa Furdyny.

Katakumby

Położone są poniżej kaplicy. W ośmiu kryptach spoczywa 72 bohaterów, których ekshumowano z różnych odcinków frontu polsko-ukraińskiego. Spoczęli w nich wybrani przez specjalną komisję, która orzekła, że w katakumbach mają spocząć zwłoki obrońców Lwowa poległych w pierwszych dniach XI 1918 r., i że mają to być kobiety i mężczyźni, różnego wieku, różnych stanów, rodzajów broni, odcinków obrony Lwowa, dzielnic Polski i odsieczy.

Znamienny jest fakt, że puste miejsce po skrócie krz. to miejsce na napis Krzyż Obrony Lwowa !

Krypta 1
PUŁKI I ODDZIAŁY LWOWSKIE
Por. Skałkowski Nałęcz Iwo, lat 22 , stud. agron. z odc. III Góra Stracenia † 28 XII 1918 na Persenkówce. Po śmierci mianow. rotm., kaw. Virtuti Militari 4 krz. wal. odzn. rycerzy śmierci, krz. odzn. III odc. Orlęta
pp. Pempuś Jan, lat 21, I pułk strzel. Lw. † 15 V 1919 pod Kościejowem, krz.
pp. Białoskórski Abdank Stanisław, lat 29, stud. techn. urzęd. Tow. Kred. Ziem. z oddz. karab. masz. z odc. II poczty †14 V 1919 pod Trzemiwólkami, krz. wal., krz. odz. II odcinka Orlęta
pchor Załogowicz Tadeusz, lat 23, leg. I Bryg. ze szkoły Sienkiewicza, †18 V 1919 pod wsią Prusami, krz., odzn. II odc. Orlęta
sierż. Strusiński Romuald, lat 17, ucz. gim. XII, z odc.a Cytadela †2 XII 1918 w Grzybowicach, krz., odz. II odc. Orlęta
szer. Kozłowska Stefania, lat 17, modniarka, sanitariuszka, †31 I 1919 na Persenkówce, krz. , Orlęta
szer. Petrykiewicz Antoni, lat 13, ucz. II kl. gim. V z odc. III Góra Stracenia, ranny 23.XII. na Persenkówce, †16 I 1919 r, kaw. Virtuti Militari, 3 krz. wal., odz. rycerzy śmierci, krz., odzn. III odc. Orlęta
szer. Żeburski Stanisław, lat 18, absol. gim. VII, z odcinka I, ranny 15.I na Persenkówce, †24 I 1919, krz., odzn. I odc. Orlęta
ułan Gerlach Franciszek, lat 20, †16 IV 1919 w Winnikach, Orlęta

Krypta 2
POLEGLI LISTOPAD 1918
szer. Jabłoński Tadeusz, lat 14, ucz. III kl. gim. IX Lwów, †17 XI 1918 pod Szkołą Kadecką, krz. wal., odzn. I odc.
sierż. Głogowski Aleksander, lat 22, ucz. szk. handl., Leg. I Brygady, †17 XI 1918 Góra św. Jacka, kaw. Virtuti Militari, krz. wal., krz., odzn. I odc.
szer. Bieganówna Antonina, lat 23, urzędn. b. Namiest., sanitariuszka czerw. krz., †4 XII 1918, na ul. Kopernika, krz., odzn. II odcinka
szer. Spaltenstein Franciszek, lat 29, stud. pr. UJK, ranny 18 XI w ogrodzie Kościuszki, †4 XII 1918 krz., odz. II odc.
st. szer. Wandacz Marian, lat 19, kond. tramw., (?) Leg. III Bryg., †18 XI 1918 w ogrodzie Kościuszki, krz. wal., krz., odznaka II odcinka
szer. Bitschan Jerzy, lat 14, uczeń VI klasy gimnazjum Jordana, †21 XI 1918 na cment. Łyczakowskim, krz., odzn. I odcinka
szer. Łobos Jerzy, lat 16, ucz. VII kl. gimn. II, ochotnik w kompanji Rzeszowskiej †21 XI 1918 przy koszar. Łyczakow., krz.
pp. Szameit Łabędź Stefan, lat 24, urzed. Wyd. Kraj., Leg. II Bryg. †21 XI 1918 obok Poczty. Po śmierci mianowany por., kaw. Virtuti Militari, krz. wal., krz.
szer. Pyzik Ludwik, lat 16, ucz. IV klasy gimn. XI we Lwowie, †21 XI 1918 pod Cytadelą, odzn. II odcinka

Krypta 3
POLEGLI LISTOPAD 1918
szer. Grech Pańko (Żarnowski Stanisław), lat 26, rzeźnik, celowniczy karab.masz., †11 XI 1918 na Politechnice, krz.
sierż. Heil Józef, lat 47, maszynista kolejowy, odc. III i IV, †14 XI 1918 na placówce Bema, krz.
pchor. Sas-Kropiwnicki Adam Teobald, lat 18, ucz. VII kl. gimn. VII im. T.Kościuszki we Lw., Leg. 2 Bryg. †8 XI 1918 pod Skniłowem, krzyż zasługi, krz.
ppor. Kułakowski Wojciech, lat 26, kmdt. placówki Bema, †7 XI 1918 na Podzamczu, krz.
szer. Drozd Ludwik, lat 27, kominiarz, 3 komp. 2 pp. strz., †14 XI 1918 na Podzamczu, krz.
szer. Paluch Władysław, lat 18, urzędnik kolejowy, odcinek V, †13 XI 1918 na Kulparkowie, krz.
szer. Nechrybecki Stanisław, lat 22, monter, odc. II †11 XI 1918 na Politechnice, krz.
szer. Popowicz Zygmunt, lat 17, student Politechniki Lwowskiej, †9 XI 1918 pod Sejmem, krz.
szer. Sznapka Stefan, lat 22, urzędnik prywatny, †10 XI 1918 obok poczty, krz.

Krypta 4
POLEGLI LISTOPAD 1918
plut. Battaglia br. Andrzej, lat 23, leg., stud. pr. UJK, kmdt. pierwszego patrolu, ranny 31 X w koszarach Gwardji, †5 XI 1918. Po śmierci mianowany ppor., kaw. Virtuti Militari, krz. wal., krz.
szer. Sadowski Nałęcz Kazimierz, lat 22, tech. naft. †3 XI 1918 na ul. Kraszewskiego, krz., odzn. II odcinka
szer. Jaszcz Tadeusz, lat 19, uczeń VIII kl. gimn. IV, ranny 4.XI na Wulce, †7 XII 1918, krz., odzn. I odcinka
por. Buryan Stanisław, lat 56, inżynier, org. wywiad., zamordowany †5 XI 1918 krz.
szer. Haluza Wilhelm, lat 15, ucz. VI kl. gimn. VIII, †5 XI 1918 pod Kulparkowem, krz., odzn. V odc.
szer. Podhrebelny Tadeusz, lat 18, ucz. VIII kl. gimn. III, instr. II Lwowskiej druż. skautów, †5 XI 1918 przy Szkole Kadeckiej, krz. odzn. I odc.
szer. Marud Władysław, lat 17, robotnik, †5 XI 1918 pod koszarami Bema, krz., odzn. III odc.
szer. Konopka Kazimierz, lat 16, ucz. VII kl.gimn. XI, ranny 6 XI na ul. Bema, †7 XI 1918 na Politechnice, krz., odzn. III odc.
szer. Burzym Mieczysław, lat 46, oficer pocztowy, ranny 6 XI pod Cytadelą, †13 XI 1918, krzyż walecznych, krz., odzn. II odc.

Krypta 5

PUŁKI I ODDZIAŁY LWOWSKIE
pchor. Ciszka Tadeusz, lat 19, uczeń VII kl. gimn., legionista, więzień Huszt, †29 VI 1919 w Sewerach Jackowicach pod Zborowem, krz.
por. Kocek Tadeusz, lat, ochotnik 30 pp. †19 XII 1918 podczas ataku na Sołonkę, krz.
kpt. Kopeć Ludwik, lat 30, ps. Wiktor, piłsudczyk, legionista, czł. POW, †12 I 1919, zamordowany w Szczercu, krz.
ppor. pilot Kostrzewski Zygmunt, lat 22, czł. Związku Strzeleckiego , legionista, pilot eskadry kpt. Bastyra, †14 V 1919 pod Kulikowem, krz.
sekc.Piss Zygmunt, lat 24, ślusarz, sekcyjny bat. szturm. komp. karab. masz. odc. III †20 IV 1918 w lesie Oświeca, krz.
szer. Ruebenbauer Kazimierz, lat 18, uczeń VI kl, gimn, Lw. †17 IV 1919 pod Bondarówką, krz.
szer. Widt Jerzy, lat 20, student Wych. Przyrod. UJK, oddziały techniczne, pociąg panc. nr 3, †24 XI 1919 poległ w Starym Siole, krz.
ppor. Wolak Stanisław, lat 27, syn ziemiański, dca oddziału ochotników †20 IV 1918 (powinno być 1919) rejon Persenkówki, krz. wal., kaw. Virtuti Militari, krz.
kpr. Zbiegieni Artur, lat 22, cukiernik, †22 IV 1919 w szpitalu na Politechnice, krz.

Krypta 6

PUŁKI I ODDZIAŁY LWOWSKIE
ppor. Gluziński Lech, lat 24, absolwent Wydz. Lek. UJK, adiutant szefa sanit. NKCH †29 XII 1918
zamordowany w Durwidowie, krz.
sekc. Hutter Szczepan, lat 25, żołnierz 2 pp Leg. Pol. bryg. Lwowskiej, patrol wywiadowczy, †11 I 1919 w Zimnej
Wodzie, krz.
szer. Biernacki Józef, lat 21, student, ochotnik 4. p. art. ciężkiej, †21 III 1919 z ran, krz.
sekc. Kwiatkowski Witold, lat 23, student prawa Uniw. Warszawskiego, sekc. 3 bat. 6 p. art., †25
II 1919 pod Sygniówką, krzyż.
szer. Misztur Mieczysław, lat 18, żołnierz baonu saperów lwowskich, †7 II 1919 pod Persenkówką, krz.
ppor. Olechowski Jan, lat 29, absolwent Wydz. Inż.. Politechniki Lw., czł. Drużyn Strzeleckich i
Strzelca. komendant sekcji min. OTNKOL, †4 IV 1919 w szpitalu na Politechnice, krz.
sekc. Bruhn Jerzy, student prawa Uniw. Warszawskiego, legionista, żołnierz III baterii 4 p. art. †4 XII 1918,
poległ na punkcie obserwacyjnym, krz.
por. Wilusz Jan, lat 34, historyk sztuki, urzędnik biblioteki uniwersyteckiej we Lwowie, †11 I 1919 pod Skniłowem, krz.
wachm. Zimmer Herman, lat 25, wachmistrz żandarmerii, †16/17 II 1919 pod Gródkiem Jagiellońskim, krz.

Krypta 7

ODSIECZ I ODDZIAŁY Z POMOCĄ SPIESZĄCE
ppor. Kaliszczak Tadeusz, lat 20, student Politechniki Lwowskiej, ochotnik , walczył na odc. VI Kulparków,
Persenkówka, †19 II 1919 na Politechnice, krz.
szer. Kozłowski Stanisław, żołnierz komp. karab. masz. 30 pp., †17 V 1919 z ran, krz.
szer. Mech Stanisław, lat 17, członek POW, ochotnik 4 pp. Leg., ciężko ranny pod Zboiskami, †26 II 1919 na
Politechnice, krz.
szer. Pazdam Stanisław, kompania ropczycka, †3 I 1919 z ran, krz.
szer. Rakowiecki Roman, uczeń gimnazjalny z Jarosławia, żołnierz I komp. 5 pp. Legionów, †21 XI 1918, krz.
por. Schwarzenberger-Czerny Julian, lat 27, adiunkt lasowy, legionista, żołnierz I komp.i 8 pp podhal., komendant
sektora Bema odc. III †27 VI 1919 w Bełżcu
ppor. Borzęcki Stanisław Piotr, lat 24, student Politechniki Lwowskiej, żołnierz Legionu Wschodniego, †10 III 1919
w Gródku Jagiellońskim, krz.
por. Wysocki Piotr Władysław, lat 28, oficer 5 pp. Legii Oficerskiej, †21 XI 1918, krz.
szer. Zarychczyński teodor Jan, lat 24, ochotnik Odsieczy Warszawskiej, żołnierz I komp. 1 baonu †28 XII 1918, krz.

Krypta 8

ODSIECZ I ODDZIAŁY Z POMOCĄ SPIESZĄCE
szer. Franiszynówna Stefania, lat 18, buchalterka, sanitariuszka ciężko ranna w boju pod Persenkówką, †30 XII 1918
na Politechnice, krz.
plut. Białecki Edmund, lat 21, żołnierz 3 komp. 3 pp. Strzelców Wielkopolskich, †20 IV 1919 na polach
chodowieckich, krz.
szer. Dobija Stanisław, żołnierz 1 komp. 12 pp †15 V 1919 pod Nawarią, krz.
szer. Maciątek Franciszek, lat 23, student Wydz. Prawa Uniw. Warszawskiego, żołnierz 2 komp. 36 pp. Legii
Akademickiej, †13 I 1919 pod Kulparkowem, krz.
szer. Niewiadomska-Prus Janina, lat 23, siostra "Wanda" 2 Bryg. Leg., sanitariuszka pol. patroli
sanit., †6 I 1919 na Persenkówce, krz.
szer. Śmiglak Marcin, żołnierz 10 pp, †w sierpniu 1920, krz.
kpr. Biernacki Wojciech, lat 22, żołnierz 3 komp. 1 pułku Strzelców Wielkopolskich, †20 IV 1919, krz.
sekc. Korol Władysław, sekcyjny 5 komp. 10 pp †9 VI 1919 z ran, krz.
szer. Warecki Władysław, żołnierz I komp. Poznańskiej, †21 IV 1919 na Politechnice, krz.

Pomnik lotników amerykańskich

W VII 1919 r. amerykański kapitan lotnik Merian Cooper zgłosił się wraz z majorem Cedrikiem Fauntleroyem, do przebywających w Paryżu podczas pertraktacji pokojowych premiera Ignacego Paderewskiego i gen. Rozwadowskiego z prośbą, aby im i ich kolegom amerykańskim wolno było jako lotnikom w mundurach polskich walczyć w armii polskiej. Amerykanie zasłużyli się przede wszystkim w walce z konnicą Budionnego. Z 17 walczących 3 zginęło. Pomnik przedstawia lotnika ze skrzydłami, z głową wzniesioną w górę i jest dziełem Józefa Starzyńskiego. Tło w kształcie piramidy projektował artysta rzeźbiarz Józef Ludwik Różyski. 

Napis: AMERYKANOM POLEGŁYM/ W WALCE O POLSKĘ/ W LATACH 1919-1920

OFICEROWIE LOTNICY Z ESKADRY MYŚLIWSKIEJ IM. TADEUSZA KOŚCIUSZKI

EDMUND P. GRAVES/ PORUCZNIK W.P./ UR. 1891 BOSTON MASS/ † 22 XII 1919 WE LWOWIE
ARTUR H. KELLY/ KAPITAN W.P./ UR. 1890 VIRGINIA RICHMOND/ † 16 VII 1920 POD ŁUCKIEM
G. MAC CALLUM/ PORUCZNIK W.P./ UR. 1890 Detroit/ † 31 VIII 1920 POD LWOWEM

Pomnik ufundował Związek Narodowy Polski z Chicago a odsłonięto go uroczyście 30 V 1925 roku. W roku 1971 pomnik, został zniszczony przez Sowietów. W trakcie odbudowy cmentarza odrestaurowany i umieszczony na dawnym miejscu, jednak bez napisu po angielsku.

Pomnik Francuzów

Przy prawym skrzydle katakumb wznosi się pomnik ku czci Francuzów poległych i zmarłych w obronie Polski. Początkowo na Cmentarzu Obrońców Lwowa spoczywało 17 Francuzów, między nimi 9 oficerów, 2 kaprali i 6 szeregowców. Z czasem ich zwłoki - na prośbę rodzin - przewieziono do Francji. Ostatecznie pozostały tu tylko szczątki szeregowca Jeana Larouet, Pomnik przedstawia masywnego, wykutego w kamieniu piechura francuskiego, opartego o karabin, z gałązką wawrzynu. Projektował go prof. Józef Różyski, budową kierował Kazimierz Sokolski. Odsłonięto go 26 V 1938 r. w obecności Marszałka Rydza-Śmigłego i francuskiego attaché wojskowego w Warszawie gen. Musse. Francuzi uważali, że wojsko polskie za "jedynie zdolne do stawiania oporu bolszewickiej inwazji w Galicji".

Napis: FRANCUZOM/ POLEGŁYM I ZMARŁYM W WALCE O POLSKĘ/ W LATACH 1918 - 1920

SZEREGOWIEC 57 PUŁKU P./ JEAN LARQUET/ UR. W SIGALENS-GIRONDE/ 1899 R. † STYCZNIA 1920

FRANCOIS JAUBERT/ MAJOR I DOWÓDCA 412/ PUŁKU PIECH. † 5 X 1919/ CHARLES JOULLIEN/ KAPITAN ARTYLERJI/ † GRUDNIA 1919 ROKU/ JEAN POURTAU/ KAPITAN 230 PUŁKU/ PIECHOTY † 27 VIII 1919/ BORIS RODAT/ PORUCZNIK 124 PUŁKU/ PIECHOTY † 28 VI 1919/ JEAN L. TISSENE/ PORUCZNIK 33 PUŁKU/ STRZELCÓW † 29 XII 1919/ FERNAND BOULANGER/ PODPORUCZ. 44 PUŁKU/ ARTYLERJI/ † 3 I 1920 R./ HENRI A. KOHLER/ PODPORUCZ. 54 PUŁKU/ PIECHOTY † 11 XI 1919 R./ MARC A. JEANNIN/ ADJUTANT 63 PUŁKU/ ARTYLERJI † 12 XI 1920
FRANCOIS NOCHEZ/ ADJUTANT SZEF 30 BAT/ STRZEL.P. † 14 XII 1921 R./ CESAR SANTONI/ KAPRAL TELEF. 7 PUŁKU/ TYRALIERÓW † 25 II 1920/ PIERRE H. BAUD/ KAPRAL 124 PUŁKU/ PIECHOTY † 28 VI 1919/ LUCIEN A. CAHOT/ SZEREGOWIEC 124 PUŁKU/ PIECHOTY † 26 VII 1919/ RENE G. DELACOUR/ SZEREGOWIEC 124 PUŁKU/ PIECHOTY † 3 III 1920 R/ DOMINIQUE CERETTI/ SZEREGOWIEC 124 PUŁKU/ PIECHOTY † 18 VII 1919/ SYLVAIN LEON PUT/ SZEREGOWIEC 124 PUŁKU/ PIECHOTY † 16 VIII 1919/ PAUL LEON VIRY/ SZEREGOWIEC 124 PUŁKU/ PIECHOTY † 17 XII 1919 R

Groby dowódców i działaczy

Stefan Bastyr, Michał Cieński Pomian,abp Józef Teodorowicz, sen. Tadeusz Cieński, dr Kazimierz Czarnik, Ryszard Hausner, gen. Wacław Iwaszkiewicz-Rudoszański, gen. Edmund Kessler, Ludwik (Wiktor) Kopeć, Wojciech Kułakowski, Stanisław Nilski-Łapiński, Czesław Mączyński, Mieczysław Motylewski, Tadeusz Jordan Rozwadowski, Kornel Bolesław Popowicz, Ludwik Rydygier, hr. Aleksander Skarbek,  dr Leonard Stahl, Wilhelm Jan Starck , Marceli Jastrzębiec-Śniadowski, Zdzisław Trześniowski-Tatar gen. Jan Thullie, Wilhelm Todt, Bolesław Zajączkowski major, Aleksander Zborzyl-Mirecki.

Mogiła Nieznanego Żołnierza

Po zakończeniu walk o odbudowę państwa polskiego postanowiono wznieść w Warszawie pomnik poświęcony bohaterstwu i męstwu nieznanych żołnierzy walczących o niepodleglość. 4 IV 1925 r. uroczyście wylosowano pobojowisko spośród 15 pól bitewnych. Z tego miejsca miały byc ekshumowane zwłoki nieznanego żołnierza i złożone w mogile pod arkadami pałacu Saskiego. Wybór padł na Lwów wraz z Wereszycą. Ekshumacji dokonano 29 X 1925 r. Rozkopanano 3 mogiły na Cmentarzu Obrońców Lwowa, oznaczone napisem "Nieznany Żołnierz". Wyboru jednej z nich dokonała Jadwiga Zarugiewiczowa, matka żołnierza, który zginął podczas obrony Zadwórza przed bolszewikami w 1920 r., a jego ciała nie odnaleziono.

Zwłoki tego Nieznanego Żołnierza po uroczystościach we Lwowie przewieziono uroczyście koleją do Warszawy. W miejscu, gdzie spoczywał we Lwowie, położono płytę projektu Kazimierza Sokalskiego. W ostatnim pożegnaniu w Warszawie uczestniczyli: prezydent Stanisław Wojciechowski, premier Władysław Grabski, marszałkowie Sejmu i Senatu, gen. Władysław Sikorski, senatorowie, generałowie i attache wojskowi Francji, Anglii, Belgii, Włoch, USA, Rumunii, Japonii, Finlandii, Czechosłowacji, Łotwy i Estonii.

Napis: ZWŁOKI ZA/ BRANO DNIA/ 29 PAŹDZ-1925 R/ I UROCZYŚCIE/ PRZEWIEZIONO/W DNIACH 30-31/ PAŹDZIERNIKA/ I 1 LISTOPADA DO/ WARSZAWY GDZIE/ POCHOWANO W/ MOGILE NA PLACU/ MARSZ-JÓZEFA/ PIŁSUDSKIEGO/ DAWNIEJ SASKIM/ JAKO ZWŁOKI/ NIEZNANEGO/ ŻOŁNIERZA

Mogiła Pięciu Nieznanych z Persenkówki

Mogiła przykryta płytą z czerwonego marmuru znajduje się tuż przed Pomnikiem Chwały. Na górnej jej powierzchni wyobrażony jest miecz, oraz daty "1918–1920", wykonane z brązu. 

Napis: 1919 1920/ TU LEŻY ŻOŁNIERZ POLSKI/ POLEGŁY ZA OJCZYZNĘ

Pomnik Chwały

Miał on kształt wielkiej, łukowej gloriety (12 kolumn), do którego wejścia od południa strzegły dwa kamienne lwy, z których jeden miał na tarczy napis: "Zawsze wierny", drugi zaś: "Tobie Polsko". Nad sklepioną bramą środkową, ku której zbiegały się oba skrzydła kolumnady, wyryto łaciński napis: "Mortui sunt ut liberi vivamus"
Na jednym z nich wyliczono miejsca bitew z czasów obrony Lwowa, jak: Wulka, Szkoła Kadecka, Kozielniki, Persenkówka, Cytadela, Poczta, Ogród Kościuszki, Dyrekcja Kolejowa, Góra Stracenia, Żółkiewskie, Zamarstynów, Kleparów, Koszary Bema, Dworzec Główny, Szkoła Sienkiewicza, Kulparków, Sokolniki, Zimna Woda, Rzęsna.
Na drugim pylonie wyliczono miejsca walk na terenie Małopolski Wschodniej: Winniki, Pasieki, Zubrza, Brzuchowice, Grzybowice Wielkie, Dublany, Malechów, Zaszków, Kulików, Żółtańce, Jaryczów, Laszki, Zadwórze, Kurowice, Mikołajów, Przemyślany, Gołogóry, Złoczów, Wołków, Cecowa, Zborów, Olejów, Załoźce, Jezierna, Tarnopol, Zbaraż.
Odsłonięcie "Pomnika Chwały" nastąpiło 11 listopada 1934.

Groby zbiorowe
Legia Akademicka Warszawska (14 Legionistów); lotnicy polscy; rodzina Miechońskich zamordowana przez Ukraińców dnia 7 XI 1918 dlatego, że byli Polakami; Poznańczycy, legioniści spod Rarańczy; Konstanty i Władysław Husakowscy; Zadwórzacy. 

Źródło:

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Cmentarz_Obro%C5%84c%C3%B3w_Lwowa
• Klijanienko-Mazurkiewicz H., Rakuś A.,  Śladem Lwowskich Orląt, Libri Ressoviensis, Rzeszów, 2002

• « poprz.
• nast. »