Skrzyszów - pomnik rozstrzelanych w lesie Kruk
- Szczegóły
- Utworzono: piątek, 30, maj 2014 13:19
- Poprawiono: piątek, 21, styczeń 2022 20:30
- Opublikowano: piątek, 30, maj 2014 13:19
- Odsłony: 9381
Skrzyszów - pomnik rozstrzelanych w lesie Kruk
Położenie: Skrzyszów, gmina Skrzyszów, powiat tarnowski, województwo małopolskie.
Las Kruk, przy zielonym szlaku pieszym.
Projektant: Bogdana i Anatol Drwalowie
Rok: 1958-59
Zbudowany z głazów, na zboczu jednego z wąwozów. Przed kamienną ścianą znajduje się postać upadającej osoby, która wskazuje na napis: PRZECHODNIU/ POWIEDZ/ ŚWIATU. U podnóża płyta z inskrypcją. Mała tabliczka poświęcona jest pamięci rozstrzelanej tu Stefanii Hanausek z Tarnowa.
Napis: PAMIĘCI 53 ROZSTRZELANYCH/ W LATACH 1939-1945 PRZEZ HITLEROWCÓW/ POLEGLI ZA POLSKĘ/ JAK BOHATEROWIE/ POLEGLI ZA POLSKĘ/ JAK BOHATEROWIE
Napis na tabliczce: Tu spoczywają zwłoki Ś.P./ St. Hanausek * 7.12.1915 † 23.7.1941/ Która swe młode życie poniosła/ Dla Ojczyzny w ofierze/ Cześć bohaterce/ Niech z Bogiem spoczywa
W latach 1941-42 funkcjonariusze gestapo, SS i policji hitlerowskiej dokonywali tu masowych egzekucji więźniów, przywożonych głównie z więzienia w Tarnowie. Zginęło tu około 400 osób. Zwłoki chowano w grobach na miejscu egzekucji. 2 X 1945 dokonano oględzin 5 takich grobów. W dniach od 10 do 20 IX 1957 r. zwłoki 53 pomordowanych ekshumowano i złożono we wspólnej mogile.
6 III 1941 r. zginęli: Biegun Stanisław, Kutrzeba Tadeusz w Krakowa (* 5 XII 1898), Łąska Krystyna z Częstochowy (*17 II 1922), Maciejewska Janina z Krakowa (*31 VIII 1903), Michalska Krystyna z Krakowa (29 III 1920), Sinkowska Kazimiera z Krakowa (5 XII 1899).
7 III 1941: Andrejewicz (Androjewicz) Aleksander z Krakowa, Bania M., Bujak Stanisław z Borzęcina, Burnat Józef z Tarnowa, Ciurej Michał z Tarnowa, Cetera Wojciech z Lichwina, Czapigor Jan z Tarnowa, Fencki (Fenecki) Roman z Tarnowa, Efter Władysław z Gruszowa, Gelbart Z. z Krakowa, Iwaniec Józef z Lichwina, Kaimowicz Józef z Lichwina, Kaizer Stefan z Tarnowa, Krzysztoforski Jan z Łętowic, Kubala Józef z Jodłówki, Kubisz Józef z Lubinki (* 1886), Oleś Władysław z Nieczajnej, Rękal Władysław z Biskupic Radłowskich, Stanek Ludwik z Janowic, Sysło Józef z Rychwałdu.
10 IV 1941: Bujak Władysław z Olszyn, Ćwik Wojciech ze Swoszowic, Drąg Józef z Dębna, Indiarz Ignacy z Borzęcina, Krzysztofiński Jan, Kusiak Karol z Bydgoszczy, Majewski Jakub z Bielczy, Niedźwiadek Józef ze Strójca, Serwin Michał z Jadownik, Stasik Stanisław z Borzęcina, Szczurek Wojciech z Błoni, Szot (Szob) Michał ze Smykowa
23 VII 1941: Bednarska Janina z Krakowa, Buczniewska Zofia z Krakowa, Hanausek Stefania z Tarnowa (* 7 XII 1915), Lepiarz (Lepian) Stefania z Krakowa, Popławska Michalina z Zakopanego, Ryk Kazimierz z Radgoszczy, Szczudło Amalia z Krakowa
Stefania Hanausek (7 XII 1915 - 23 VII 1941), urodziła się w Rymanowie, od 1926 r. mieszkała w Tarnowie, gdyż jej ojciec został dyrektorem oddziału banku Gospodarstwa Krajowego. Maturę zdała z wyróżnieniem, a w VI 1939 r. uzyskała tytuł magistra prawa, również z wyróżnieniem. Po kampanii wrześniowej rozpoczęła pracę w sekretariacie Landkomisariatu w Dabrowie Tarnowskiej. Jednocześnie rozpoczęła współpracę ze Związkiem Walki Zbrojnej. Została aresztowana we IX 1940 r., prawdopodobnie skutek donosu agentki Gestapo Ukrainki Szyszki Gełemejówny i skazana na śmierć za szpiegostwo. Jej matka za złożenie kwiatów na jej miejscu kaźni została aresztowana i zmarła w obozie w Ravensbrück.
Pomnik w 2018 r. przeszedł remont. Pojawiły się nowe tablice. Autorem czarno-białego zdjęcia jest Wrona M. i pochodzi ono z 1979 r.
Napis: PAMIĘCI/ SPOCZYWAJĄCYCH TU 53 OSÓB/ ROZSTRZELANYCH PRZEZ NIEMCÓW/ PODCZAS II WOJNY ŚWIATOWEJ/ ALEKSANDER ANDROJEWICZ/ M. BANIA/ JANINA BEDNARSKA/ STANISŁAW BIEGUN/ ZOFIA BUCZENIEWSKA/ STANISŁAW BUJAK/ WŁADYSŁAW BUJAK/ JÓZEF BURNAT/ WOJCIECH CETERA/ MICHAŁ CIUREJ/ JAN CZAPIGA/ WOJCIECH ĆWIK/ JÓZEF DRĄG/ STANISŁAW DUC/ WŁADYSŁAW EFTER/ ROMAN FENCKI/ ZELIK GELBART/ STEFANIA HANAUSEK/ IGNACY INDZIARZ/ JÓZEF IWANIEC/ JÓZEF KAIMOWICZ/ STEFAN KAIZER/ JÓZEF KALITA/ JAN KRZYSZTOFIŃSKI
Napis: PAMIĘCI/ SPOCZYWAJĄCYCH TU 53 OSÓB/ ROZSTRZELANYCH PRZEZ NIEMCÓW/ PODCZAS II WOJNY ŚWIATOWEJ/ JAN KRZYSZTOFORSKI/ JÓZEF JUBALA/ JÓZEF KUBISZ/ KAROL KUSIAK/ TADEUSZ KUTRZEBA/ STEFANIA LEPIARZ/ KRYSTYNA ŁĄSKA/ JANINA MACIEJEWSKA/ JAKUB MAJEWSKI/ KRYSTYNA MICHALSKA/ JÓZEF NIEDŹWIADEK/ WŁADYSŁAW OLEŚ/ MICHALINA POPŁAWSKA/ KAZIMIERZ RYK/ WŁADYSŁAW RĘKAL/ MICHAŁ SERWIN/ KAZIMIERA SINKOWSKA/ LUDWIK STANIEK/ STANISŁAW STASIK/ JÓZEF SYSŁO/ AMALIA SZCZUDŁO/ WOJCIECH SZCZUREK/ MICHAŁ SZOT/ ORAZ 6 OSÓB NN
Napis: Ś.W./ WŁADYSŁAW BUJAK/ *05.06.1912 + 10.04.1941/ SPOCZYWAJ W POKOJU
Źródła:
- Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939 - 1945. Województwo tarnowskie, Warszawa 1984
- Pomniki pamięci narodowej z dni walki i męczeństwa na terenie województwa tarnowskiego, Tarnów, 1984
- Sawczyk B., Sąsiadowicz M., Stańczyk E., Ocalić od zapomnienia... Patroni tarnowskich ulic, t.1, Tarnów 2003
