Stalowa Wola - tablica upamiętniająca żołnierzy NOW i NZW
- Szczegóły
- Utworzono: sobota, 10, czerwiec 2023 11:39
- Poprawiono: niedziela, 11, czerwiec 2023 21:13
- Opublikowano: środa, 30, listopad -0001 00:00
- Odsłony: 41
Stalowa Wola - tablica upamiętniająca żołnierzy NOW i NZW
Położenie: Stalowa Wola, powiat stalowowolski, województwo podkarpackie
Na froncie Bazyliki Konkatedralnej pw. Matki Bożej Królowej Polski przy ul. Ks. J. Popiełuszki 4
Rok: 17 IX 1995
Napis: PANIE BOŻE WSZECHMOGĄCY DAJ NAM SIŁY/ I MOC WYTRWANIA W WALCE O POLSKĘ, KTÓREJ/ POŚWIĘCAMY NASZE ŻYCIE. NIECH Z KRWI NIEWINNIE/ PRZELANEJ NASZYCH BRACI W LOCHACH N.K.W.D. I U.B./ Z ŁEZ NASZYCH MATEK I SIÓSTR POWSTANIE WIELKA POLSKA/ Z MODLITWY PARTYZANCKIEJ N.O.W./ W 50 ROCZNICĘ/ WALK ŻOŁNIERZY PODZIEMIA/ Z N.K.W.D. I U.B./ O WOLNĄ NIEPODLEGŁĄ POLSKĘ/ DOWÓDCOM I ŻOŁNIERZOM ODDZIAŁÓW/ NARODOWEJ ORGANIZACJI WOJSKOWEJ/ I NARODOWEGO ZJEDNOCZENIA WOJSKOWEGO/ FRANCISZKA PRZYSIĘŻNIAKA – „OJCIEC JAN”/ TADEUSZA GAJDY – „TARZAN”/ BRONISŁAWA GLINIAKA „RADWAN”/ STANISŁAWA PELCZARA „MAJKA”/ JÓZEFA ZADZIERSKIEGO – „WOŁYNIAK”/ 6. V. 1945 – KURYŁÓWKA/ 18. VI. 1945 – NOWY NART/ 11. VII. 1945 LIPOWIEC/ SPOŁECZEŃSTWO STALOWEJ WOLI 17. IX. 1995
Franciszek Przysiężniak (22 XI 1909 - 30 IX 1975), urodził się w Krupem. Ukończył Wołyńską Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Wziął udział w kampanii wrześniowej, z końcem IX dostał się do niemieckiej niewoli, skąd zbiegł. W 1942 r. został komendantem Komendy Powiatowej Narodowej Organizacji Wojskowej w Krasnymstawie. Stanął na czele oddziału dywersyjnego NOW, a po scaleniu z Armią Krajową NOW-AK. Przyjął pseudonim "Ojciec Jan", jego oddział operował w Lasach Janowskich. Po wkroczeniu Armii Czerwonej zaczął się ukrywać, a po zamordowaniu jego żony przez funkcjonariusza UB, stanął na czele oddziału leśnych. Stoczył jedną z największych bitew polskich przeciw Sowietom i rozbił kolumnę oddziałów NKWD pod Kuryłówką. Jesienią 1945 r. wyjechał na Pomorze Gdańskie. W V 1946 r. został aresztowany i skazany na 4 lata więzienia. Wyszedł rok później na mocy amnestii, a we IX 1948 r. ponownie aresztowany. Osadzony w więzieniu we Wronkach, wyszedł wcześniej prawdopodobnie dlatego, że podpisał lojalkę, lecz nie podjął aktywnej współpracy. Zmarł w Jarosławiu.
Tadeusz Gajda (15 II 1924 - 14 X 1946), ps. "Tarzan", urodził się w w Charzewicach w powiecie tarnobrzeskim, gdzie podjął naukę, a kontynuował w Nisku. Od 1940 r. pracował w firmie drzewnej. W 1941 r. ojciec wciągnął go NOW. W X 1943 r. dołączył do oddziału "Ojca Jana". Po wkroczeniu Armii Czerwonej został wcielony do 10. DP, z której jednak zdezerterował. W IV 1945 r. został komendantem NZW na powiat Tarnobrzeg. Wkrótce zorganizował oddział leśny, z którym wykonał kilka akcji, jednak już w VII 1945 r. jego grupa została częściowo rozbita. Zimą 1946 r. przeniósł się do Łękawicy koło Tarnowa, a od III zamieszkał w mieście. Nawiązał tam kontakty z lokalnymi działaczami WiN, przeprowadził kilka akcji. Został aresztowany z początkiem VIII 1946. W tym samy czasie aresztowano i stracono jego ojca. 27 IX 1946 Gajdę, wraz z innymi działaczami podziemia skazano na karę śmierci. Został zamordowany w Krakowie.
Stanisław Pelczar (15 X 1915 - 2 V 1977), ps. "Majka", urodził się we Lwowie. W 1936 ukończył naukę w szkole technicznej na profilu elektrotechnicznym. Walczył w kampanii wrześniowej, wzięty do niewoli przez Niemców. Ranny, po wyjściu ze szpitala przedostał się do Lwowa na początku 1940 r. W 1942 r. nawiązał kontakt z konspiracją i przeniósł się do Leżajska, gdzie dołączył do NOW. Wkrótce dołączył do oddziału "Ojca Jana". 8 VIII 1945 r. został aresztowany przez UBP i skazany na karę więzienia w zawieszeniu. W 1956 r. przeniósł się do Prudnika, gdzie zmarł.
Józef Zadzierski (5 IX 1923 - 28/29 XII 1946), ps. "Wołyniak", urodził się w Kostopolu na Wołyniu. Od 1938 r. zamieszkał z rodziną w Warszawie. Uczestniczył w kampanii wrześniowej jako zwiadowca konny w szeregach Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie". Po bitwie pod Kockiem dostał się do niemieckiej niewoli, skąd został zwolniony. Od 1939 r. działał w konspiracji. Zagrożony dekonspiracją został przeniesiony okręgu Rzeszów NOW, następnie walczył w oddziałach "Ojca Jana". Z końcem 1943 r. odszedł z tego oddziału i zorganizował oddział dyspozycyjny Komendy Okręgu Rzeszów NOW. Od I 1944 r. przeprowadził szereg akcji zbrojnych przeciwko oddziałom niemieckim i ukraińskim. Współpracował z partyzantką sowiecką. Na rozkaz NOW zorganizował w Leżajsku milicję. 23 IX 1944 r. został aresztowany przez NKWD. Uciekł z transportu do obozu i zorganizował oddział wykonując liczne akcje. Jego oddział dokonał mordu na ludności ukraińskiej w Piskorowicach w IV 1945 r. Uczestniczył też w bitwie pod Kuryłówką. W XI 1946 podczas obławy został ranny w rękę, w którą wdała się gangrena. Nie widząc wyjścia z sytuacji popełnił samobójstwo w miejscowości Szegdy.
Źródła:
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Franciszek_Przysi%C4%99%C5%BCniak
- https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/aktualnosci/59215,Tadeusz-Gajda-ps-Tarzan-1924-1946.html
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Pelczar
- https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Zadzierski
