Lublin - pomnik żołnierzy AK-WiN zgrupowania mjr Hieronima Dekutowskiego "Zapora"
- Szczegóły
- Utworzono: czwartek, 01, grudzień 2016 21:25
- Poprawiono: czwartek, 01, grudzień 2016 21:25
- Opublikowano: czwartek, 01, grudzień 2016 21:25
- Odsłony: 797
Lublin - pomnik żołnierzy AK-WiN zgrupowania mjr Hieronima Dekutowskiego "Zapora"
Położenie: skarpa na Placu Zamkowym, u podnóża Zamku Lubelskiego
Data: 26 X 2003
Pomnik upamiętnia 227 żołnierzy ze zgrupowania mjr Zapory, którzy zginęli w walkach z Niemcami, Sowietami i władzą komunistyczną w latach 1943-1955. Pomnikiem opiekuje się Wydział Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta Lublina.
Napis: 1943 1955/ PAMIĘCI ŻOŁNIERZY/ AK-WIN ZGRUPOWANIA/ MJR HIERONIMA DEKUTOWSKIEGO/ ZAPORY/ POLEGŁYCH W WALCE/ Z HITLEROWSKIM I KOMUNISTYCZNYM/ ZNIEWOLENIEM/ MJR CC. HIERONIM DEKUTOWSKI "ZAPORA" +07.03.1949/ KPT. ZDZISŁAW BROŃSKI "USKOK"*21.05.1949/ PPOR. MIECZYSŁAW PRUSZKIEWICZ "KĘDZIOREK" +17.05.1951/ MARIAN BANASZEK "TOMASZ" † 05 1945/ EDWARD BANASZEK "SOKÓŁ" † 06 1945/ CZESŁAW BARTOŚ "jARZĄBEK" † 1948/ HENRYK BARZYCKI "HISZPAN" † 1945/ JAN BELCARZ "DŻYM" † 18.05. 1947/ ANTONI BIRBACH "MOTOR" † 12.11. 1946/ MARIAN BOBER 24.11. 1947/ WŁADYSŁAW BOGUTA "SZEF" †/ ALBIN BOJCZUK "LEW" † 05.01. 1947/ STANISŁAW BORECZEK "ZIMNY" † 01. 1948/ EDWARD BUKOWSKI "GRUBY" † 12.01.1954/ EDWARD BURKA "LEMONIADKA" † 1948/ ZYGMUNT CHISZCZYŃSKI "PAW" † 08.07. 1945/ JÓZEF CIEMPIEL "JASTRZĄB" † 09.07. 1948/ MIECZYSŁAW CIESZKOWSKI "GRZECHOTNIK" † 14.07.1944/ STANISŁAW CIOŁEK "LEW" † 03.07. 1946/ WACŁAW CZĘPIŃSKI "ZBYCH" † 11.03.1950/ STANISŁAW CZUBA "MATEUSZ" † 10.11. 1946/ ZDZISŁAW DĄBROWSKI "SENATOR" † 27.01. 1947/ ROMAN DOBROWOLSKI "OSTROŻNY" † 06.12. 1951/ JÓZEF DOMAŃSKI "ŁUKASZ" † 12.01. 1952/ RYSZARD DORACZYŃSKI "RYŚ" † 1946/ JULIAN DWORUCHA "ŻBICZEK" † 1946/ JÓZEF DZIACHAN "POŚCIGOWY" † 08.09. 1946/ STANISŁAW DZIACHAN "ŁAZIK" † 08.09. 1946/ TADEUSZ DZIACHAN "LEŚNY" † 08.09. 1946/ JAN DZIEKANOWSKI "DĄB" † 1946/ BOGDAN DZIERŻANOWSKI "LOTNIK" † 01. 1948/ STANISŁAW FALKIEWICZ "RYŚ" † 07. 1947/ MARIAN FIGLUS "MEWKA" † 24.05. 1944/ JAN FLISAK "CHŁOPICKI" † 17.03. 1950/ JÓZEF FRANCZAK "LALEK" † 21.10. 1963/ GABRIEL GAJEWSKI "OSET" † 06.12.1945/ TADEUSZ GAJEWSKI :NAGAN" † 07.09.1944/ PAWEŁ GARBACZ † 14.05.1952/ TADEUSZ GARŁOCH "ZIMNY" † 21.07.1946/ JANUSZ GODZISZEWSKI "JANUSZEK" † 07.1948/ JÓZEF GOLONKA † 03.1947/ WALERIAN GOŚ "WALEREK" † 05.1948/ ANTONI GRABOWSKI "ZĄBEK" † 17.01.1947/ ZBIGNIEW GRODZKI "CZARNY" † 06.1946/ ALEKSANDER GRUDZIEŃ "SKOWRONEK" † 1946/ EDWARD HARASIMOWICZ "BIAŁY" † 04.03.1947/ EDWARD HARASIMOWICZ "MONGOŁ" † 1946/ FRANCISZEK HOŁOTA "MAŁY" † 1948/ ROMAN HORODEJUK "WITOLD" † 10.1949/ JABŁOŃSKI "BĄK" † 18.05.1947/ PIOTR JANECZKO "POSŁUSZNY" † 09.06.1945/ EUGENIUSZ JARECKI "KROGULEC" †/ TADEUSZ JARMUŁA † 21.10.1944/ ADAM JAROSZ "ŻBIK" † 1948/ FRANCISZEK JAROSZ "DĄBEK" † 1945/ ADAM JAWORZYŃSKI "LWÓW" † 17.07.1944/ MIECZYSŁAW JEŻEWSKI "PSZCZÓŁKA" † 07.02.1945/ JÓZEF JÓŹWIAK "OSA" † 1946/ ALEKSANDER JURKOWSKI "IGIEŁKA" † 08.07.1945/ EDWARD KALICKI "MAŁY" 10.06.1952/ SERAFIN KAMILEWICZ "WYDRA" † 16.10.1948/ JERZY KARCZ "BOHUN" 01.1947/ KAZIMIERZ KARPIK "CZARNY" † 26.06.1947/ NATALIA KAŹMIERCZAK "HANKA" † 11.1947/ KONSTANTY KĘDZIOR † 30.01.1948/ WINCENTY KISIELEWSKI "LIPA" † 08.09.1946/ BOGDAN KLENIEWSKI "SOKÓŁ" † 26.07.1944/ MARIAN KLOCEK "ŻORŻ" † 12.11.1946/ WITOLD KLOCEK "LEW" † 07.02.1946/ JÓZEF KŁYŚ "REJONOWY" † 13.11.1952/ WŁADYSŁAW KOCHAŃSKI "SZEF" † 1948/ ZDZISŁAW KOGUT "RYŚ" † 24.12.1946/ WACŁAW KONDRACKI "SYBIRAK" † 22.10.1946/ ANTONI KOPACZEWSKI "LEW" † 08.09.1946/ BOGUMIŁ KORNIAK "BOGUŚ" † 18.10.1947/ WŁADYSŁAW KORZENIOWSKI "FREDEK" † 10.1949/ MARIAN KOSIK "ŚLIS" † 1945/ KAZIMIERZ KOWAL "SOKÓŁ" † 06.01.1947/ JULIAN KOWALCZYK "CICHY" † 1951/ WŁADYSŁAW KOWALIK "KRĘPY" † 1946/ JAN KOWALSKI "BYSTRY" † 03.10.1946/ JÓZEF KOWALSKI "WIERZBA" † 01.1947/ STANISŁAW KOWALSKI "ŻMIJKA" † 04.01.1949/ STANISŁAW KOZŁOWSKI "STAŚ" † 1945/ JÓZEF KROCZEK "BRODACZ" † 13.04.1945/ JÓZEF KRÓL "MARYŚ" † 26.06.1947/ RYSZARD KRUSCHE "CZARNY RENEK" † 18.02.1947/ CZESŁAW KUBECKI "MOTYL" † 08.07.1946/ HENRYK KUCHARUK † 13.02.1947/ STANISŁAW KUCHARUK "JARZĄBEK" † 13.02.1947/ STEFAN KUCHARUK "RYŚ" † 01.01.1947/ STANISŁAW KUCHCIEWICZ "WIKTOR" † 11.02.1953/ EDWARD KWIATKOWSKI "SOKÓŁ" † 22.09.1946/ TADEUSZ KWIECIŃSKI "SOSNA" † 11.07.1945/ FRANCISZEK LEWANDOWSKI "DĄB" †/ STANISŁAW LIBERA "BURZA" †/ ZYGMUNT LIBERA "BABINICZ" † 28.05.1950/ ZDZISŁAW LIPIEC "SZARY" † 09.06.1945/ ARTUR LIPOWSKI "TUREK" † 1945/ EUGENIUSZ LIS "BYSTRY" 23.09.1949/ STANISŁAW LIS "KORZEŃ" † 26.06.1947/ WACŁAW LIS "BIAŁY" † 1947/ WOJCIECH LIS "MŚCICIEL" † 30.01.1948/ EUGENIUSZ ŁEBKOWSKI "WANDA" † 07.1944/ JERZY ŁOZOWSKI "TYGRYS" † 06.1946/ STANISŁAW ŁUKASIK "RYŚ" † 07.03.1949/ STANISŁAW ŁUKASZ "SIEW" † 1952/ LUCJAN MAJEWSKI "MAŁY" † 29.06.1948/ ZYGMUNT MAJEWSKI "LENIN" † 28.11.1946/ TADEUSZ MAJKOWSKI "DORNIER" † 12.07.1945/ ADOLF MALESA "TYGRYS" †/ JAN MALESA "STARY" †/ TADEUSZ MALINOWSKI "JACEK" † 14.07.1944/ MIECZYSŁAW MAŁECKI "SOKÓŁ" † 11.10.1947/ JERZY MARCINIAK "SĘK" † 20.01.1949/ STANISŁAW MARCINIAK "NIEWINNY" † 29.01.1953/ BOGUSŁAW MARZYŚ "ROSA" † 29.03.1945/ WITOLD MATUSZAK "RYŚ" † 08.09.1947/ JAN MAZIK "SOSNA" † 24.07.1944/ JERZY MIATKOWSKI "ZAWADA" † 07.03.1949/ JAN MICHALAK "JANOSIK" † 06.1946/ BRONISŁAW MICHOTA "ŚWIERK" † 1948/ KAROL MIELNICZUK "WACEK" † 09.1951/ STEFAN MIELANIUK "SŁOŃ" † 24.12.1946/ JAN MILLER "POMSTA" † 1946/ WŁADYSŁAW MISZTAL "BÓR" † 04.01.1949/ KAZIMIERZ NIEWIELSKI " JASKÓŁKA" † 17.01.1947/ STANISŁAW NOWAK "DŁUGI" † 17.01.1947/ JÓZEF OBLEWSKI "WRZOS" † 28.06.1946/ STANISŁAW OCHNIO "GRANAT" † 1952/ JÓZEF OLESZKO "JARZĄBEK" † 17.01.1947/ PAWEŁ ORZECHOWSKI "WILK" 1947/ JAN OSMOLIŃSKI "POMIDOREK" † 05.1948/ JÓZEF PACEK "WARA" † 11.11.1946/ ZENON PARDEWSKI † 07.05.1946/ KAZIMIERZ PASTUSZAK "DRUŻBA" † 08.1946/ ALEKSANDER PATEREK "SZCZUPAK" † 21.10.1944/ JANUSZ PAWEŁCZAK "GŁAZ" † 06.04.1946/ JERZY PAWEŁCZAK "JUR" † 23.10.1945/ KAZIMIERZ PAWŁOWSKI "NERW" † 10.02.1949/ TADEUSZ PELAK "JUNAK" † 07.03.1949/ STANISŁAW PĘDRAK "POLESZUK" † 08.09.1946/ JÓZEF PIASECKI "SOKÓŁ" † 02.1946/ ALEKSANDER PIECZEWSKI "MAKS" † 06.06.1944/ ZBIGNIEW PIELAK "FELEK" † 10.1955/ CZESŁAW PIETRAS "BŁYSKAWICA" † 22.02.1944/ STANISŁAW PIETRAS "GWIZD" † 24.05.1944/ JAN PIETRZAK "ŚMIAŁY † 09.04.1945/ JAN PODKŁADKA "BRZOZA" † 04.02.1947/ BOLESŁAW POGODA "JAWOR" † 02.1945/ EDMUND POGODA "RUBIT" † 02.1945/ MARIAN POMORSKI "MARIANEK" † 27.01.1947/ PIOTR POPIELEWICZ "TYGRYS" † 02.1947/ BOGUMIŁ POŻYCZYŃSKI "SŁAWEK" † 1945/ FRANCISZEK PULPA "TOPÓR" † 1946/ STANISŁAW PYĆ "GAŁĄZKA" † 27.01.1947/ MIECZYSŁAW RACZKOWSKI "WILCZEK" † 12.07.1945/ ALEKSANDER RADEJ "WICHER" † 29.06.1948/ ALEKSANDER RADKO "PAW" †/ TEOFIL REJKIEWICZ "PIOTR" † 02.1945/ JANUARY RUSCH "KORDIAN" † 17.07.1944/ ANDRZEJ RUSEK "DZIADEK" † 02.1946/ HENRYK RYBARCZYK "WILCZEK" †/ STANISŁAW RYDZYKOWSKI "MEWA" †/ JAN RYŚ "SOWIST" † 08.07.1945/ WŁADYSŁAW SAMPOLSKI "ANIOŁ" 08.09.1946/ RYSZARD SANECKI "JĘDRUŚ" † 1946/ WACŁAW SAPAŁA "KRAKUS" † 03.12.1947/ ANTONI SARAT "PIAT" † 29.06.1948/ MIECZYSŁAW SAWICKI "KRUK" † 21.07.1946/ MIKOŁAJ SICZEK "RĄCZKA" † 1948/ JERZY SIWECKI "BACHUS" † 16.11.1948/ STANISŁAW SKOWYRA "SŁAWEK" † 17.07.1944/ MARIAN SKWARA "SOKÓŁ" † 10.1946/ STANISŁAW SŁABCZYŃSKI "JELEŃ" † 1945/ MIECZYSŁAW SMOK "BUFOR" † 28.02.1946/ MICHAŁ SMOLIŃSKI "PUMA" † 1946/ JAN SMUTEK "SWEN" † 24.05.1944/ WŁADYSŁAW SOBCZAK "CZAJKA" † 09.07.1948/ WACŁAW SOCHA "TUREK" † 1946/ ZBIGNIEW SOCHACKI "ZBYSZEK" † 03.07.1946/ STANISŁAW STAROPIĘTKA "STAŃCZYK" † 1946/ ROMAN STATKIEWICZ "REK" † 06.1947/ JERZY STEFAŃSKI "CEDUR" † 07.01.1947/ JÓZEF STRUG "ORDON" † 30.07.1947/ RYSZARD SUCHODOLSKI "ALEK" †/ BENEDYKT SURDACKI "CYGAN" † 05.08.1946/ JAN SURDACKI "TARZAN" † 09.07.1948/ LEON SURDACKI "KORZONEK" †/ ROBERT SURDACKI "JUREK" † 09.1945/ EDWARD SZEBESTA "CZARNY" † 24.05.1944/ TERESA SZADKOWSKA "STOKROTKA" † 1945/ STANISŁAW SZAFRAN "ROCH" 11.03.1950/ JAN SZALIŁOW "RENEK" † 08.09.1947/ MICHAŁ SZEREMIECKI "MIŚ" † 06.01.1947/ LUDWIK SZMYDKE "CZARNY JUREK" † 02.09.1947/ BOGDAN SZUROWSKI "RYŚ" † 11.1945/ TADEUSZ SZYCH "BIAŁY" † 27.10.1955/ EDWARD TARASZKIEWICZ "ŻELAZNY" † 06.10.1951/ LEON TARASZKIEWICZ "JASTRZĄB" † 03.01.1947/ JAN TORBICZ "ŁOŚ" † 07.11.1947/ STANISŁAW TORBICZ "KAZEK" † 06.10.1951/ KAZIMIERZ TRACZ "LOCZEK" † 10.01.1947/ MARIAN TRACZ † 08.07.1945/ EDMUND TUDRUJ "MUNDEK" † 07.03.1949/ WALERIAN TYRA "WALEREK" † 17.05.1951/ JÓZEF WAŁEK "ŻBIK" † 1946/ MARIAN WARDAK "BOCIAN" † 09.06.1945/ ZENON WARGOCKI "WOŁODYJOWSKI" † 30.03.1944/ ARKADIUSZ WASILEWSKI "BIAŁY" † 07.03.1949/ WALENTY WAŚKOWICZ "STRZAŁA" † 01.04.1949/ CZESŁAW WAWRUSZAK "ALI" † 1945/ LEON WEJLER "CHMURA" † 26.11.1946/ MIECZYSŁAW WILK "WILCZEK" † 24.09.1946/ WŁADYSŁAW WINOGRODZKI "MODRZEW" † 23.10.1945/ KRYSTYNA WIŚNIEWSKA "DZIKUSKA" † 1950/ TADEUSZ WIŚNIEWSKI "MEWA" † 09.06.1945/ BRONISŁAW WOJCIECHOWSKI "LESZEK" † 09.1951/ STEFAN WOJCIECHOWSKI † 13.11.1951/ BARTŁOMIEJ WOJNIAK "GŁOWACKI" †/ PIOTR WOLIŃSKI † 10.01.1947/ KAZIMIERZ WOŹNIAK "SZATAN" † 11.05.1947/ STANISŁAW WÓJCIK "ETAŻERKA" † 05.02.1945/ STANISŁAW WÓJTOWICZ "IWAN" † 26.08.1949/ JÓZEF WRONA "SIWY" † 06.1946/ HENRYK WYBRANOWSKI "TARZAN" † 06.11.1947/ EUGENIUSZ WYSOCKI "MŚCICIEL" † 08.07.1945/ IGNACY ZALEWSKI "ZYGMUNT" † 1950/ ZYGMUNT ZALEWSKI "MAKS" † 07.04.1945/ STANISŁAW ZDEB †/ BOGUSŁAW ZIELIŃSKI "KOZIOŁ" † 12.1947/ ZYGMUNT ZIÓŁEK "SZLAK" † 03.07.1946/ WŁADYSŁAW ŻELAZNY "SIKORA" † 21.10.1944/ TADEUSZ ŻUCHOWSKI "ŻUK" †/ ANTONI NN "DRYZDUŁKA" † 1946/ JERZY NN "GÓRAL" † 1945/ JULIAN NN "CYGAN" † 17.01.1947/ MARIAN NN "PILOT" † 17.01.1947/ TADEUSZ NN "ŁOŚ" † 05.1946/ NN "BRONEK" † 11.11.1946/ NN "DĄBEK" † 1947/ NN "EDEK" † 29.06.1948/ NN "JUNAK" † 03.1946/ NN "KORSARZ" † 1946/ NN "KUBUŚ" † 1947/ NN "PANTERKA" † 1945/ NN "PAPROTKA" † 17.01.1947/ NN "ROMAN" † 1946/ NN "SŁOWIK" 1946/ NN "SOWA" † 1948/ NN "STEFAN" † 10.1949/ NN "ŚMIGŁY" † 22.10.1946/ NN "TOPOREK" †/ NN "WICHER" † 09.06.1945/ NN "ŻYDEK" † 12.1946
Hieronim Dekutowski (24 IX 1918 - 7 III 1949), urodził się w Dzikowie, uczył się w Tarnobrzegu, jednocześnie należał do harcerstwa. Maturę zdał w 1939 r., lecz wybuch wojny przeszkodził mu w podjęciu studiów. W czasie kampanii wrześniowej jako ochotnik wziął udział w walkach obronnych we Lwowie. Następnie przedostał się na Węgry, potem przez Jugosławię i Włochy do Francji. Tam trafił do polskiej 2. Dywizji Strzelców Pieszych. Po klęsce Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie został przydzielony do 1. Brygady Strzelców, następnie do 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Zgłosił się na ochotnika na przeszkolenie dywersyjne do służby w kraju. W III 1943 r. został awansowany do stopnia kaprala podchorążego i zaprzysiężony jako cichociemny. Do Polski został zrzucony w nocy z 16 na 17 IX 1943 r. w okolicach Wyszkowa. W kraju został awansowany do stopnia podporucznika rezerwy i otrzymał przydział do Kedywu Okręgu AK Lublin. Później objął dowództwo 4. kompanii 9. pp AK. W I 1944 r. został szefem Kedywu w Inspektoracie Lublin-Puławy. Od I do VII jego oddział przeprowadził ponad 80 akcji wymierzonych w okupantów niemieckich. Od I 1945 r. rozpoczął działalność wymierzoną przeciwko władzy komunistycznej. Głównym powodem ponownego zejścia do więzienia, było zamordowanie przez szefa posterunku MO w Chodlu Żyda Abrama Taubera, 4 żołnierzy z jego oddziału, w tym jednego, któremu Tauber zawdzięczał życie. Jego oddział od IV do VI wykonał szereg akcji, w tym 19 V 1945 r. zaatakował posterunek MO w Kazimierzu Dolnym. Tu podczas walk zginęło 6 żołnierzy i milicjantów, jeden pracownik UB i 2 żołnierzy Armii Czerwonej. W VI 1945 r. został awansowany na stopień majora, jednocześnie mianując na dowódcę oddziałów partyzanckich w Inspektoracie Delegatury Sił Zbrojnych Lublin. W VII 1945 r. "Zapora" na rozkaz przełożonych rozwiązał swoje oddziały, sam jednak pozostał w ukryciu. Od XII 1945 r. nawiązał kontakt z WiN w Lublinie, ponownie zostając dowódcą oddziałów partyzanckich na tym terenie. Od tego czasu oddziały "Zapory" dokonywały licznych akcji na terenie od Lubartowa do Tarnobrzegu i od Zamojszczyzny do wschodniej Kielecczyzny, czasem wyprawiając się także na Rzeszowszczyznę. Po wprowadzeniu amnestii w 1947 r. "Zapora" zdemobilizował swoich podkomendnych, we IX 1947 r. przekazał dowodzenie części oddziałów Zdzisławowi Brońskiemu "Uskok". Dekutowski został aresztowany 16 IX 1947 r. podczas próby przedostania się na Zachód. Po długim, okrutnym śledztwie został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano w Warszawie, ciało spoczęło na Powązkach, na "łączce".
Źródło:
- Nowak Sz., Oddziały Wyklętych, Warszawa
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Hieronim_Dekutowski
